Om jullie een kijkje in de keuken te geven van hoe keramiek wordt gemaakt zal ik in een aantal delen iets vertellen over het proces. In dit zevende deel van ‘Hoe maak je keramiek’ beschrijf ik hoe je van een glazen kopje (met oor) een tweedelige mal kan maken. Zo tover je uiteindelijk een glazen kopje om in een stenen kopje!
Ik heb al eerder van glazen bekers mallen gemaakt maar die zijn zonder oor en kunnen dus met een eendelige mal gemaakt worden. Ik wilde nu een kopje met een oortje (gevonden in de kringloop!). Dit is een stuk ingewikkelder dus hierbij mijn (iets wat onhandige) proces om dit voor elkaar te krijgen!
Stap 1: Moedervorm
De eerste stap is altijd je moedervorm maken. In dit geval is het de glazen beker van de kringloop. Je moet eerst de beker massief maken door hem helemaal te vullen met klei. Daarna moet je bedenken hoe je hem wil ingieten. Dit moet van boven zijn omdat het uitgiet gat ook altijd een opening blijft in de vorm. Hierdoor moet je dus een ingiet gat maken van klei (zie foto hieronder). Je moet hierbij vooral ook zorgen dat het bovenste randje van de beker een beetje scherp is. Dit zorgt voor minder werk bij het afwerken en een netter eindresultaat.
Hierna kies je een bak waar hij redelijk ruim inpast (2 cm alle kanten). Veel mensen bouwen ook een bak met houten platen maar ik gebruik bijna altijd plastic emmers. Voordeel hiervan is dat ze niet kunnen lekken. En je kan een hoop troep maken met gips, geloof me! Je plaatst hem dan op zijn kop in de emmer. Vervolgens bouw je een muur van klei om eerst een helft te kunnen gieten. Het eerste randje klei moet netjes op de middenlijn zitten en deed ik erop toen hij nog niet in de emmer zat. Daarna vulde ik hem op tot de rand. Mijne ging uiteindelijk een beetje lekken aan de onderkant dus maak hem lekker dik (aan de kant die je niet ingiet maakt het niet uit, de andere kant moet je een beetje netjes houden)!
Stap 2: Gips aanmaken
Als je moedervorm helemaal klaarstaat kan je het gips gaan aanmaken. Ik gebruik vigo 60 gips (https://www.keramikos.nl/vormmaterialen/961-470-gips-vigo-albast-25-kg.html#/30-zware_producten-ja) wat geschikt is voor het maken van keramische mallen. Ik gebruik per liter water 1,6 kg gips. Je meet het water en de gips af en je voegt dan geleidelijk de gips aan het water toe. Uiteindelijk zal er steeds langer gips op de oppervlakte blijven liggen. Als er een bergje ontstaat ben je er bijna! Als al het gips is opgelost roer ik het nog even goed na en knijp ik de klontjes eruit. Als de gips dan een mooie handschoen om je hand vormt weet je dat hij goed is!
Tip: Ik gebruik een zak in de emmer waar ik de gips in aanmaak, zo kan ik na het gebruik de zak weggooien en blijft je emmer schoon.
Stap 3: Gips gieten
Als je gips klaar is moet je niet te lang wachten met het verwerken van het gips omdat het gips anders al hard wordt. Giet rustig en voorzichtig de gips in de vorm omdat je anders veel luchtbellen in de mal krijgt. Giet het gips niet direct op de vorm, dit maakt de mal minder sterk op die plek. Als de gips erin zit, tik dan voorzichtig nog wat luchtbellen eruit, dit maakt het gips sterker en het eindresultaat mooier.
Laat het gips enkele uren uitharden, zo beschadig je het minder snel als je hem uit de emmer haalt. Verwijder hierna de klei waarmee je de wand had gemaakt. Het ziet er dan uit als de tweede foto hieronder. Laat de beker in het gips, doe vaseline op het gips wat straks tegen de andere kant aan komt, anders krijg je ze straks niet meer los. Plaats nu het geheel weer terug in de emmer. Je moet je randjes even afdichten met klei omdat hij nooit helemaal precies past. Giet hierna de andere helft op dezelfde manier.
Stap 4: Moedervorm verwijderen
Je haalt vervolgens het geheel uit de emmer en verwijdert eerst alle klei (dit is makkelijk). Probeer hierna voorzichtig de helften van elkaar te halen. Dit ging door de vaseline redelijk makkelijk. Hierna moet het glas eruit. Dit was een beetje wrikken maar lukte uiteindelijk ook. Er brak wel een stukje af wat ik er weer met secondelijm aan vast heb gezet. Hierna moet je hem 1-2 weken laten drogen, is een beetje afhankelijk van de luchtvochtigheid.
Stap 5: Ingieten
Als de mal droog is kan je beginnen met gieten. Je kan aan de mal voelen dat hij droog is als hij niet meer koud aanvoelt. Hou de twee delen bij elkaar met een elastiek. Je giet vervolgens gietklei erin. Altijd goed om even te zeven om klontjes te verwijderen. De gietklei zit er voor een x aantal minuten in, hangt volledig af van welke gietklei je gebruikt. Bij mij is de range tussen 4-60 minuten. Daarna giet je het uit en laat je het drogen. Na enkele uren drogen kan je de beker verwijderen.
De beker van keramiek wordt altijd zo’n 10-15% kleiner dan die van glas, dit komt door het krimpen van de klei. In dit geval vond ik dat juist leuk, dan werd het een heel schattig espresso kopje. Wel goed om hier rekening mee te houden! De mal was uiteindelijk een beetje grof maar het eindresultaat was er niet minder om!
Stap 6: Biscuit bak en glazuren
Als de beker helemaal is opgedroogd (enkele dagen) bak je ze in de oven op 1040 graden. Hierna schuur ik alvast wat oneffenheden weg en was is het stof onder de kraan eraf. Hierna kwast ik glazuur erop. Ze gaan dan nog een keer in de oven op 1220 graden.
Dit is ‘Hoe maak je keramiek!’.
Ik zou graag van mijn handpalm een mal van maken maar heb zou niet weten hoe ik er aan moet beginnen. Zou eigenlijk de binnenkant willen met mijn rimpels maar zou niet weten hoe ik dat zou kunnen doen heb nu gips verband gekocht maar daar zie je de rimpels niet in zou je mss kunnen verder helpen . Alvast bedankt
Groetjes Vivi
Hoi Viviane, ik zou het eigenlijk niet zo goed weten. Je kan in ieder geval niet je hand in gips steken, gips wordt heel warm en je kan dan je hand verbranden. Mogelijk kan je eerst een mal van silicone maken, dan daarin een gipsen afdruk en daarvan weer een mal. Wel veel werk en best kostbaar proces.
Groetjes, Tessa
hoi Tessa,
Wat een leuke dingen maak je en wat fijn dat je je kennis deelt. Ik heb een vraag, hoe weet je of je een enkele mal kunt maken of dat je toch met een 2 delige aan de slag moet gaan?
Ik hoor het graag.
Groetjes Sam
Hoi Sam,
Leuk dat je er wat aan hebt! Je moet kijken of de vorm lossend is. Je moet hiervoor bedenken of als je er gips overheen giet je hem er weer uitkrijgt. Lossende vormen zijn gladde bekers, bakjes. Vormen waar je een 2-delige mal voor nodig hebt zijn een bolvaasje, beker met handvat etc.
Groetjes, Tessa