Om jullie een kijkje in de keuken te geven van hoe keramiek wordt gemaakt zal ik in een aantal delen iets vertellen over het proces. In dit zesje deel van ‘Hoe maak je keramiek’ beschrijf ik hoe je zelf een mal kan maken van een echt pompoen.
Ik heb eerder dit jaar een paar mallen gekocht waarmee je pompoentjes kan maken van keramiek. Heel leuk maar ik wilde meer variatie in grootte en diversiteit. De enige mogelijkheid was om zelf mallen te maken. Je kan dit doen door zelf een pompoen te boetseren maar het leek mij leuker om een mal te maken van een echte pompoen! Dit is voor mij dus ook iets nieuws en neem jullie mee in mijn experiment!
Stap 1: Moedervorm
De eerste stap is altijd bedenken wat je gaat gebruiken als moedervorm. Ik heb er nu voor gekozen om echte pompoenen te gebruiken. Ik heb zelf 2 pompoenen gekweekt in de moestuin en heb er 6 gekocht in het tuincentrum. Ik heb goed opgelet dat de vorm van de pompoen lossend is vanaf het middelpunt zodat je een 2-delige mal kan maken. Dit betekend dus dat vanaf het middelpunt de vorm naar boven en onder alleen maar afloopt.
Stap 2: Bak voor de mal kiezen
Ik heb verschillende bakken gebruikt passend bij de maat van de pompoen. Ik gebruik graag een dichte emmer omdat je dan geen risico loopt op lekken (dit geeft een troep!). Ik maak hier een 2-delige mal omdat dit nodig is voor deze vorm. Ik maak aan de onderkant van de pompoenen een voetje van klei, dit wordt uiteindelijk het ingiet gat. Ik zet de pompoenen dan op de ingang recht in de bakken. Hierna smeer ik alles in met mallenzeep.
Stap 3: Gips aanmaken
Als je moedervorm helemaal klaarstaat kan je het gips gaan aanmaken. Ik gebruik vigo 60 gips (https://www.keramikos.nl/vormmaterialen/961-470-gips-vigo-albast-25-kg.html#/30-zware_producten-ja) wat geschikt is voor het maken van keramische mallen. Ik gebruik per liter water 1,6 kg gips. Je meet het water en de gips af en je voegt dan geleidelijk de gips aan het water toe. Uiteindelijk zal er steeds langer gips op de oppervlakte blijven liggen. Als er een bergje ontstaat ben je er bijna! Als al het gips is opgelost roer ik het nog even goed na en knijp ik de klontjes eruit. Als de gips dan een mooie handschoen om je hand vormt weet je dat hij goed is!
Tip: Ik gebruik een zak in de emmer waar ik de gips in aanmaak, zo kan ik na het gebruik de zak weggooien en blijft je emmer schoon.
Stap 4: Gips gieten
Als je gips klaar is moet je niet te lang wachten met het verwerken van het gips omdat het gips anders al hard wordt. Giet rustig en voorzichtig de gips in de vorm omdat je anders veel luchtbellen in de mal krijgt. Giet het gips niet direct op de vorm, dit maakt de mal minder sterk op die plek. Giet in het geval van een 2-delige mal tot de helft van vorm waar de pompoen op zijn dikst is. Zorg dat je dus netjes giet en dat je niet teveel morst op de pompoen. Maak als de gips hard is halve gaatjes in de gips wat straks helpt met de 2 delen op elkaar zetten. Vet het hele oppervlak goed in met mallenzeep. Bij mij kwamen ze uiteindelijk moeilijk van elkaar dus wees niet zuinig. Je kan overigens ook vaseline gebruiken, dit ga ik de volgende keer ook proberen. Hierna giet je de vorm vol en laat je alles goed hard worden.
Stap 5: Moedervorm verwijderen
De gips wordt na het gieten warm en hard. Als het helemaal hard en weer afgekoeld is kan je de gips uit de vorm halen. De 2-delige mal uit de emmer halen ging goed. Om vervolgens de 2 delen van elkaar te krijgen was echt lastig, ook omdat de pompoen hier natuurlijk nog inzit. Uiteindelijk kon ik wel het stukje klei wat dient als ingiet gat eruit halen zodat ik hieraan kon trekken. Dit ging goed voor de meeste mallen. Bij de grote mallen heb ik een bijtel gebruikt om ze los te krijgen. Hiermee beschadig je een stukje van de buitenkant van de mal maar zal uiteindelijk geen effect hebben op het resultaat. Bij sommige mallen bleef het steeltje van de pompoen achter in mal maar met een klein haakje kreeg ik deze er wel uit.
Stap 6: Ingieten
Als je de mal zo’n 2 weken heb laten drogen kan je beginnen met gieten. Je kan aan de mal voelen dat hij droog is als hij niet meer koud aanvoelt. Je giet vervolgens gietklei erin. Altijd goed om even te zeven om klontjes te verwijderen. De gietklei zit er voor een x aantal minuten in, hangt volledig af van welke gietklei je gebruikt. Bij mij is de range tussen 4-60 minuten. Daarna giet je het uit en laat je het drogen. Na enkele uren drogen kan je de pompoen verwijderen.
Stap 7: Biscuit bak en glazuren
Als de pompoenen helemaal zijn opgedroogd (enkele dagen) bak je ze in de oven op 1000 graden. Hierna schuur ik alvast wat oneffenheden weg en was is het stof onder de kraan eraf. Hierna kwast ik glazuur erop. Ze gaan dan nog een keer in de oven op 1200 graden.
Dit is ‘Hoe maak je keramiek!’.
