Om jullie een kijkje in de keuken te geven van hoe keramiek wordt gemaakt zal ik in een aantal delen iets vertellen over het proces. In dit derde deel van ‘Hoe maak je keramiek’ beschrijf ik hoe je zelf mallen kan maken van gips.
Stap 1: Moedervorm
De eerste stap in het proces is om een goede moedervorm te kiezen. Dit is de vorm die je uiteindelijk ook in klei wilt hebben. Je kan gebruik maken van verschillende voorwerpen. Er zijn een paar dingen waar je op moet letten. Belangrijk is dat het een lossende vorm is als je een ééndelige mal wil maken (zoals ik hier doe). Hiernaast moet de moedervorm glad zijn (zoals glas) of flexibel (zoals klei/siliconen) omdat je hem anders nooit meer uit het gips krijgt.
Stap 2: Bak voor de mal kiezen
Hierna moet je een geschikte bak vinden om de mal in te gieten. Ik gebruik meestal een emmer die ik in verschillende maten heb. Je kiest dan een emmer die net iets breder is dan je moedervorm (1-3 cm hou ik meestal aan). Je kunt ook speciale ringen gebruiken die je dan netjes op maat kan buigen. Die plak ik dan met klei af. Zorg hierbij er wel voor dat je de klei dik aanbrengt, anders heb je veel kans op lekkage van gips. Ik maak meestal ook een (rond) plakje klei op de bodem van de emmer (net iets groter dan de vorm) zodat de moedervorm goed blijft zitten én waarbij je een handig randje hebt voor het afwerken van de mal als je hem eenmaal gaat gebruiken.
Tip: Gebruik ook mallenzeep om de vorm nog makkelijker los te krijgen!
Stap 3: Gips aanmaken
Als je moedervorm helemaal klaarstaat kan je het gips gaan aanmaken. Ik gebruik vigo 60 gips wat geschikt is voor het maken van keramische mallen. Ik gebruik per liter water 1,6 kg gips. Je meet het water en de gips af en je voegt dan geleidelijk de gips aan het water toe. Uiteindelijk zal er steeds langer gips op de oppervlakte blijven liggen. Als er een bergje ontstaat ben je er bijna! Als al het gips is opgelost roer ik het nog even goed na en knijp ik de klontjes eruit. Als de gips dan een mooie handschoen om je hand vormt weet je dat hij goed is!
Tip: Ik gebruik een zak in de emmer waar ik de gips in aanmaak, zo kan ik na het gebruik de zak weggooien en blijft je emmer schoon.
Stap 4: Gips gieten
Als je gips klaar is moet je niet te lang wachten met het verwerken van het gips omdat het gips anders al hard wordt. Giet rustig en voorzichtig de gips in de vorm omdat je anders veel luchtbellen in de mal krijgt. Giet het gips niet direct op de vorm, dit maakt de mal minder sterk op die plek. Giet het gips tot enkele centimeters boven de moedervorm. Als je klaar bent met gieten is het verstandig om zachtjes op de mal te tikken, hiermee komen de laatste luchtbellen nog omhoog.
Stap 5: Moedervorm verwijderen
De gips wordt na het gieten warm en hard. Als het helemaal hard en weer afgekoeld is kan je de gips uit de vorm halen. Hierna moet je de moedervorm uit de gips halen. Soms is dit best even lastig (ligt erg aan je moedervorm). Hierna moet je mal verder drogen (vaak toch wel 2 weken) waarbij de duur wel afhankelijk is van het klimaat. Als de mal droog is kan je ze ingieten met gietklei. Wil je weten hoe dat werkt? Zie het eerdere bericht: Hoe maak je keramiek? Deel 2: Bakjes gieten.
Dit is ‘Hoe maak je keramiek!’.
Dank je voor de uitleg, Vigo 60 gips kan ik nergens terugvinden, heeft dit nog een andere naam?
Hoi Antje,
Hier kan je hem bijvoorbeeld vinden https://www.keramikos.nl/vormmaterialen/961-470-gips-vigo-albast-25-kg.html?gclid=CjwKCAiAgc-ABhA7EiwAjev-jy9R6dGXSvVedopAfIDp7d2DMMSVrK-X4QKjArS0AlBu2peVKIffmBoCT3wQAvD_BwE
Succes! Groetjes, Tessa
Hoi, bedankt voor je duidelijke uitleg. Kan ik ook een mal maken van een keramieken kom die ik zelf heb gemaakt (steengoed en afgebakken en geglazuurd op 1220 graden) of denk je dat die vast gaat zitten aan het gips? Groetjes elma
Hoi Elma,
Het zou wel moeten kunnen. Het laat wel iets minder goed los dan glas maar als je genoeg mallenzeep gebruikt moet het wel lukken (vooral op het ongeglazuurde stuk want dat is vaak ruwer en laat dus moeilijker los). Er is een kleine kans dat het bakje stuk gaat alleen.
Groetjes, Tessa
Kan je alleen mallen maken om gietklei te verwerken?
Kan het ook om klei in te drukken?
Jahoor, dat kan gewoon!
Groetjes, Tessa
Komt de moedervorm vanzelf los in de emmer? En Hoelang duurt dat ongeveer?
Oe ik ben ook heel benieuwd naar dit antwoord. Nu moet ik elke keer mijn emmer kapot maken, anders krijg ik de mal er niet uit. Het zou me veel emmers schelen 😉
Dankjewel voor je duidelijke uitleg. Als ik mijn mal in een emmer maak, krijg ik deze er niet uit en moet ik de onderkant kapot maken. Daarom bij deze dezelfde vraag als Indra hierboven, is het mogelijk om de gipsen mal uit de emmer te krijgen zonder de emmer kapot te maken? Dat zou me veel emmers schelen 😉
Hoi Sis,
Ik heb ook wel eens gehad dat ik de emmer kapot moest maken maar meestal krijg ik ze eruit. Ik gebruik vaak emmers die ik overhou van de gietklei. Deze emmers zijn niet heel stug en de onderkant kan je een beetje indeuken. Ik smeer ze vervolgens helemaal in met mallenzeep en vul ze het liefst niet tot de rand. Als ze dan hard zijn draai ik ze om en geef ik veel druk op de onderkant (ga er soms zelfs op staan). Omdat de onderkant dus wat flexibel is en de emmer niet helemaal vol zit druk je de mal er zo uit. Meestal redelijk soepel.
Is het zo een beetje helder?
Groetjes, Tessa
Ja, heel erg bedankt Tessa!
Ik had m’n emmer nog nooit ingevet/gezeept en een beetje kracht uitoefenen op de emmer kan dus ook geen kwaad.